جنگ چه تاثیری بر بازارهای مالی و تریدرهای پراپ دارد؟

رویدادهای ژئوپلیتیکی مانند جنگ می‌توانند تاثیر عمیقی بر بازارهای مالی جهانی بگذارند و نوسان‌های شدیدی را در آنها ایجاد کنند. خبر آغاز یک درگیری نظامی در نقطه‌ای از جهان، صرفاً محدود به همان منطقه نیست و می‌تواند بازارهای مالی سراسر دنیا را تحت تأثیر خود قرار دهد. در شرایط جنگی، اضطراب و عدم قطعیت در بازار بیشتر می‌شود و تمام تریدرها و سرمایه‌گذاران بازارهای مالی تحت تاثیر قرار می‌گیرند، اما تریدرهای پراپ معمولاً شرایط مساعدتری دارند، چون با سرمایه پراپ فرم‌ها ترید می‌کنند و نگران از دست دادن سرمایه شخصی خود نیستند. در این مقاله بررسی می‌کنیم که جنگ چه تأثیری بر بازارهای مالی دارد و چه چالش‌هایی برای تریدرهای پراپ ایجاد می‌کند. با ما همراه باشید.

واکنش بازارهای مالی به جنگ

جنگ‌ها معمولاً با افزایش عدم‌قطعیت همراه هستند. بازارها نیز ذاتاً به قطعیت و ثبات علاقه دارند؛ بنابراین حتی احتمال وقوع یک جنگ می‌تواند باعث نوسانات شدید شود. با بالا گرفتن تنش‌ها یا آغاز یک درگیری نظامی، تریدرها و سرمایه‌گذاران به طور غریزی به سمت یک حالت ریسک‌گریز حرکت می‌کنند و از ارزهای پرریسک فاصله می‌گیرند. دلیل این واکنش این است که جنگ، آینده اقتصادی را در هاله‌ای از ابهام فرو می‌برد و تریدرها در واکنش به این عدم قطعیت، ترکیب سبد نمادهای معاملاتی خود را تغییر می‌ده دهند. در نتیجه، تعادل عرضه و تقاضا بر هم می‌خورد و حرکات غیرقابل پیش‌بینی در بازار افزایش پیدا می‌کند.

در واقع بیشترین واکنش بازارها به عدم قطعیتی است که با شروع جنگ ایجاد می‌شود، اما بعد از مدتی با رفع شدن ابهامات اولیه، دوباره ارزهای مختلف قیمت‌گذاری می‌شوند و نوسان‌های شدید در بازار کمتر می‌شود.

در گذشته نیز بازارهای مالی واکنش‌های مشابهی نسبت به جنگ داشته‌اند:

• جنگ جهانی اول: با شروع جنگ، بازار سهام حدود ۳۰٪ سقوط کرد و بورس نیویورک برای چند ماه تعطیل شد. اما پس از بازگشایی، شاخص داو جونز (Dow Jones) در سال ۱۹۱۵ بیش از ۸۸٪ رشد کرد.
• جنگ جهانی دوم: پس از حمله ژاپن به پرل هاربر، بازار سهام آمریکا تنها ۲.۹٪ کاهش یافت و در کمتر از یک ماه تمام ضرر خود را جبران کرد. از ابتدای جنگ در سال ۱۹۳۹ تا پایان آن در سال ۱۹۴۵، شاخص داو جونز مجموعاً ۵۰٪ رشد را تجربه کرد.
• جنگ روسیه و اوکراین: پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، شاخص S&P 500 در ابتدا بیش از ۷٪ سقوط کرد. اما تنها یک ماه بعد، با وجود ادامه جنگ و قیمت بالای نفت، این شاخص به سطحی بالاتر از قبل از تهاجم بازگشت.

تاثیر جنگ بر بازارهای مالی

تأثیرات جنگ بر بازارهای مالی به شیوه‌های مختلفی بروز می‌کند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• افزایش نوسان (Volatility): در شرایط جنگی، قیمت ارزها و کالاهای مختلف به شدت ناپایدار می‌شود، حرکات بازار دیگر از منطق معمول تکنیکال پیروی نمی‌کنند و بسیاری از تریدرها بر مبنای هیجان‌های لحظه‌ای درباره معاملات خود تصمیم می‌گیرند.
• فرار سرمایه به سمت دارایی‌ها و ارزهای امن: تریدرها و سرمایه‌گذاران در زمان بحران، به دنبال حفظ ارزش دارایی‌های خود هستند. این موضوع باعث می‌شود که سرمایه از بازارهای پرریسک مثل سهام خارج شده و به سمت کالاها و ارزهای امن‌تری مثل طلا یا حتی بعضی ارزهای اصلی فارکس مثل ین ژاپن سرازیر شود.
• تضعیف ارز کشورهای درگیر: معمولاً ارزش ارز کشورهایی که مستقیماً وارد جنگ شده‌اند، به دلیل آسیب به زیرساخت‌های اقتصادی، فرار سرمایه و افزایش بی‌ثباتی سیاسی، به شدت کاهش پیدا می‌کنند و جفت ارزهای مرتبط با آنها نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
• نوسانات قیمت نفت و کامودیتی‌ها: جنگ و درگیری در مناطق استراتژیک مثل خاورمیانه یا اروپای شرقی که منابع غنی انرژی را در خود جای داده‌اند، می‌تواند زنجیره تأمین جهانی را مختل کند. ترس از کاهش عرضه نفت و گاز، قیمت این کالاها را به شدت افزایش می‌دهد و این موضوع به نوبه خود باعث ایجاد فشارهای تورمی در سراسر جهان می‌شود.
• اثرات روانی بر رفتار تریدرها: شاید مهم‌ترین و غیرقابل‌پیش‌بینی‌ترین اثر جنگ، تأثیر آن بر روانشناسی بازار باشد. ترس از دست دادن سرمایه و طمع برای جا نماندن از سودهای احتمالی، باعث می‌شود که بسیاری از تریدرها و سرمایه‌گذاران تصمیمات احساسی و عجولانه بگیرند که اغلب به ضررهای سنگین منجر می‌شود.

تأثیر جنگ بر بازارهای مختلف

جنگ، ارزش را در بازارهای مالی از بین نمی‌برد، بلکه باعث می‌شود سرمایه به سرعت بین بازارها و دارایی‌های مختلف جابه‌جا شود. در شرایط جنگی، پول از بازارهایی که به صلح و ثبات اقتصادی وابسته‌اند فرار می‌کند و به سمت دارایی‌هایی که برای جنگ ضروری هستند یا به عنوان پناهگاه امن عمل می‌کنند، سرازیر می‌شود.

تأثیرات معمول جنگ بر بازارها و نمادهای معاملاتی مختلف به صورت زیر است:

سهام (Stocks)

دو گروه از سهام معمولاً در زمان جنگ عملکرد درخشانی دارند. اول، سهام شرکت‌های دفاعی و تولیدکنندگان تجهیزات نظامی که با افزایش تقاضا برای محصولاتشان مواجه می‌شوند. دوم، سهام شرکت‌های انرژی (نفت و گاز) که از افزایش شدید قیمت این کالاها سود می‌برند.

در طرف دیگر، شرکت‌هایی که فعالیتشان به اعتماد مصرف‌کننده و ثبات اقتصادی وابسته است، به شدت آسیب می‌بینند. خطوط هوایی، شرکت‌های کشتی‌رانی تفریحی، هتل‌ها و سهام مرتبط با کالاهای مصرفی غیرضروری، به دلیل کاهش تقاضا و افزایش هزینه‌ها (به ویژه سوخت) با سقوط ارزش مواجه می‌شوند.

کالاها (Commodities)

تأثیر جنگ بر کالاهای مهمی مثل نفت و طلا معمولاً به صورت زیر است:

نفت (Oil): قیمت نفت به شدت به تنش‌های ژئوپلیتیکی، به خصوص در مناطق تولیدکننده مانند خاورمیانه و روسیه حساس است. ترس از اختلال در عرضه یا آسیب به زیرساخت‌های نفتی می‌تواند قیمت نفت خام را به سرعت افزایش دهد. این افزایش قیمت نه تنها بر شرکت‌ها، بلکه بر کل اقتصاد جهانی از طریق ایجاد تورم فشار وارد می‌کند.

طلا (Gold): طلا یکی از پناهگاه‌های امن سرمایه‌گذاران و تریدرها در دوران جنگ به حساب می‌آید. سرمایه‌گذاران برای محافظت از ثروت خود در برابر عدم قطعیت، بی‌ثباتی سیاسی و خطر تورم، به طلا روی می‌آورند. به همین دلیل، قیمت طلا تقریباً همیشه با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی، روند صعودی به خود می‌گیرد.

جفت ارزهای فارکس (Currency Pairs)

بازار فارکس به عنوان یکی از نقدشونده‌ترین و سریع‌ترین بازارهای مالی، در شرایط جنگی واکنش‌های شدیدی نشان می‌دهد. ارزهایی مانند ین ژاپن و فرانک سوئیس که به‌عنوان پناهگاه امن شناخته می‌شوند، معمولاً با افزایش تقاضا مواجه می‌شوند. در مقابل، ارزهای کشورهای درگیر یا وابسته به اقتصادهای ناپایدار تضعیف می‌شوند. این تغییرات در ارزش ارزها موجب نوسانات چشم‌گیر در جفت‌ارزهای رایج می‌شود و می‌تواند روی سیاست‌های پولی کشورها در آینده تأثیر زیادی داشته باشد.

اوراق قرضه (Bonds)

اوراق قرضه دولت‌های با ثبات اقتصادی، مانند اوراق خزانه‌داری آمریکا، به عنوان یک پناهگاه امن در نظر گرفته می‌شوند. در زمان بحران، تقاضا برای این اوراق افزایش می‌یابد که باعث کاهش بازدهی آنها می‌شود. اوراق قرضه جنگی نیز یکی از ابزارهایی است که دولت‌ها برای تأمین مالی مستقیم هزینه‌های جنگ به کار می‌برند. دولت‌ها با تکیه بر احساسات میهن‌پرستانه، این اوراق را مستقیماً به شهروندان می‌فروشند که اغلب اوقات نرخ بهره آنها پایین‌تر از نرخ بازار است.

ارزهای دیجیتال یا کریپتو (Cryptocurrencies)

نقش ارزهای دیجیتال در شرایط جنگی و بحران‌های ژئوپلیتیک کمی پیچیده است. از یک سو، ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود گزینه خوبی برای نقل و انتقال پول یا حتی جمع‌آوری کمک‌های مالی محسوب می‌شوند. از سوی دیگر، چون بازار آنها یک بازار پرریسک است و در شرایط جنگی معمولاً سرمایه از بازارهای پرریسک خارج می‌شود، احتمال کاهش نقدینگی و نوسان‌های شدید در آنها افزایش می‌یابد. بنابراین به صورت کلی برای تریدرهای پراپ گزینه پرریسکی محسوب می‌شوند.

تأثیر جنگ بر بازار فارکس و ارز کشورها

بازار فارکس یکی از نخستین بازارهایی است که به اخبار ژئوپلیتیکی واکنش نشان می‌دهد. در زمان جنگ، حجم معاملات افزایش یافته و نرخ‌ها به شدت نوسان پیدا می‌کنند. جنگ می‌تواند به سرعت توازن قدرت بین ارزها را تغییر دهد و جریان‌های سرمایه عظیمی را به راه اندازد.

البته تأثیر جنگ بر ارزها همیشه کاملاً شفاف و قابل تشخیص نیست و ممکن است چندین عامل متناقض روی ارز یک کشور تأثیر داشته باشند. در چنین شرایطی، تریدرها باید توانایی تحلیل چند جانبه داشته باشند و تشخیص دهند که در شرایط فعلی، کدام عامل بیشترین تأثیر را دارد و می‌تواند ارزش ارز را بیشتر تغییر دهد.

در شرایط جنگی معمولاً یک تقسیم‌بندی کلی بین ارزها شکل می‌گیرد:

ارزهای امن

این‌ها ارزهایی هستند که تریدرها و سرمایه‌گذاران در زمان بحران برای حفظ ارزش سرمایه خود به آنها پناه می‌برند. دو پناهگاه امن اصلی عبارتند از:

• فرانک سوئیس (CHF): فرانک جایگاه خود را مدیون تاریخ طولانی بی‌طرفی سیاسی سوئیس، اقتصاد بسیار با ثبات، تورم پایین و سیستم بانکی امن و توسعه‌یافته این کشور است. این عوامل باعث شده تا فرانک به یک پناهگاه قابل اعتماد در اروپا تبدیل شود.
• ین ژاپن (JPY): دلیل اصلی قدرت ین به عنوان پناهگاه امن، وضعیت ژاپن به عنوان بزرگترین کشور طلبکار جهان است. دارایی‌های خارجی سرمایه‌گذاران ژاپنی بسیار بیشتر از دارایی‌های ژاپن در دست خارجی‌هاست. در زمان بحران جهانی، سرمایه‌گذاران ژاپنی دارایی‌های خارجی خود را می‌فروشند و پول خود را به کشور بازمی‌گردانند که این فرآیند باعث افزایش تقاضا و تقویت ین می‌شود.

سایر ارزهای فارکس

واکنش سایر ارزهای بازار معمولاً با ارزهای اصلی و امن متفاوت است و بسته به شرایط جنگ و وضعیت کلی کشورها ممکن است اتفاقات مختلفی رخ دهد:

• ارزهای کشورهای درگیر جنگ: ارزهای کشورهایی که مستقیماً در جنگ هستند معمولاً ارزش خود را در کوتاه‌مدت از دست می‌دهند. آسیب دیدن اقتصاد کشور، افزایش تورم و عدم قطعیت در کشورهای درگیر جنگ از جمله عواملی هستند که می‌توانند به بی‌ارزش شدن ارز کشورها دامن بزنند.
• ارزهای کالایی (Commodity Currencies): ارزهایی مانند دلار کانادا (CAD)، دلار استرالیا (AUD) و کرون نروژ (NOK) که اقتصاد کشورهایشان به صادرات کالاها وابسته است، واکنشی ترکیبی نشان می‌دهند. به عنوان مثال، جنگی که باعث افزایش شدید قیمت نفت شود، می‌تواند به نفع ارز کشورهای صادرکننده نفت مانند کانادا و نروژ باشد.

تاثیر جنگ بر تریدرهای پراپ

برای یک تریدر پراپ، جنگ و نوسانات شدید ناشی از آن، یک شمشیر دولبه است. از یک طرف، حرکات بزرگ و سریع قیمت، فرصت‌های بی‌نظیری برای کسب سودهای قابل توجه در زمان کوتاه فراهم می‌کند. از طرف دیگر، همین نوسانات می‌تواند به همان سرعت، حساب تریدر را به مرز دراداون و ریسک مجاز برساند و منجر به از دست رفتن حساب شود. یک حرکت ناگهانی قیمت در جهت مخالف، می‌تواند در چند ثانیه باعث رد شدن از دراداون و نقض قوانین شود. بنابراین، تریدرهای پراپ در زمان جنگ باید توجه ویژه‌ای به قوانین و همچنین مدیریت ریسک داشته باشند.

نکته مهم دیگری که تریدرهای پراپ باید هنگام جنگ به آن توجه داشته باشند، دنبال کردن اخبار جنگ از منابع موثق و معتبر است. در زمان جنگ معمولاً خبرهای جعلی زیادی در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود که اگر تریدرها بر اساس آنها اقدام به باز کردن یا بستن پوزیشن‌های خود کنند، ممکن است با ضررهای سنگینی مواجه شوند.

تاثیر جنگ بر استراتژی‌های مدیریت ریسک پراپ

جنگ و درگیری با افزایش نوسان‌ها و حرکات ناگهانی در بازار، ریسک معاملات پراپ را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که تریدرها استراتژی‌های مدیریت ریسک خود را تغییر دهند. در شرایط جنگ، نقدینگی در بازار ثابت نیست و می‌تواند بین ارزهای مختلف جابه‌جا شود. به همین خاطر ممکن است تقاضا برای بعضی ارزها کاهش یا افزایش قابل توجهی پیدا کند. از طرف دیگر، ممکن است بانک‌ها و مارکت میکرها همیشه در حال تامین نقدینگی نباشند و پوزیشن‌های خود را بردارند. این موضوع می‌تواند باعث افزایش اسلیپیج، نوسان‌های ناگهانی شدید و همچنین تغییر مداوم اسپردها شود. بنابراین به عنوان یک پراپ تریدر باید مدیریت ریسک صحیحی داشته باشید و اجازه ندهید درصدهای دراداون تاچ شود یا از ریسک شناور مجاز عبور کنید.

مهم‌ترین اقداماتی که به کنترل ریسک معاملات پراپ در زمان جنگ کمک می‌کنند عبارتند از:

• احتیاط در ورود به معاملات: در شرایط نوسانی بازار، هر حرکت ناگهانی قیمت یک فرصت مناسب برای ترید و کسب سود به نظر می‌رسد، اما بسیاری از این حرکات تله هستند و می‌توانند ضررهای سنگینی را به حساب پراپ وارد کنند. تنها زمانی وارد معامله شوید که ستاپ معاملاتی شما از احتمال موفقیت بالایی برخوردار بوده و کاملاً با استراتژی شما همخوانی داشته باشد.
• کاهش حجم پوزیشن‌ها: یکی از مؤثرترین و ساده‌ترین راه‌ها برای مدیریت ریسک در شرایط جنگ، کاهش حجم معاملات است. با حجم کمتر، حتی اگر قیمت برخلاف تحلیل شما حرکت کند، میزان ضرر شما کنترل‌شده باقی می‌ماند و از رسیدن به مرزهای خطرناک دراودان جلوگیری می‌کنید.
• بهینه کردن استاپ لاس: قرار دادن حد ضرر یا استاپ لاس (Stop-Loss) در شرایط بحرانی جنگ ضروری است، اما نکته مهم‌تر این است که حد ضرر را در نقطه‌ای قرار دهید که حتی اگر با چند پیپ اختلاف فعال شود، باز هم خللی در معاملات شما ایجاد نکند.
• پایبندی به استراتژی: ممکن است وقوع اتفاقات متعدد در زمان جنگ، روی تصمیمات شما تأثیر داشته باشند و باعث شوند که استراتژی خود را تغییر دهید یا حد سود و حد ضرر معاملات را جابه‌جا کنید. چنین رفتارهایی صرفاً باعث افزایش ریسک و احتمال از دست دادن حساب می‌شود، بنابراین در شرایط جنگی به استراتژی خود پایبند بمانید و آن را بدون بررسی کافی تغییر ندهید.
• خودداری از معامله در زمان اخبار فوری: انتشار اخبار مهم سیاسی یا نظامی می‌تواند جهت بازار را در چند ثانیه تغییر دهد، بنابراین حتی اگر پراپ فرم شما محدودیتی برای ترید در زمان اخبار ندارد، باز هم بهتر است که از ترید در این شرایط بپرهیزید یا اگر استراتژی خاصی برای آن دارید، توجه بیشتری به مدیریت ریسک و حد ضرر داشته باشید.
• به‌روزرسانی مداوم اطلاعات: در زمان جنگ، خبرها و اتفاقات را از منابع معتبر دنبال کنید تا درک خوبی از وضعیت کلی بازار داشته باشید. البته مراقب باشید که در دریای اخبار و تحلیل‌های متناقض غرق نشوید و اجازه ندهید که خبرها باعث تحریک احساسات و هیجانات شما شوند.

جمع‌بندی

جنگ، پدیده‌ای ویرانگر است که تأثیرات عمیق و پیچیده‌ای بر بازارهای مالی دارد. معمولاً در زمان جنگ، بازارها واکنش‌های شدیدی از خود نشان می‌دهند و به تدریج با روشن‌تر شدن اوضاع، این واکنش‌ها تعدیل می‌شوند. در شرایط جنگی معمولاً یک چرخش عظیم سرمایه رخ می‌دهد و پول از ارزها و کالاهای پرریسک به سمت دارایی‌های امن حرکت می‌کند. تریدرهای پراپ نیز باید با تحلیل و بررسی وضعیت بازار و اخبار مرتبط با جنگ، جهت این تغییر را تخمین بزنند و بر همین اساس، استراتژی معاملاتی و دقت در انتخاب نمادهای معاملاتی، خود را برای کسب بیشترین سود بهینه کنند.

سوالات متداول