مدیریت سرمایه و ریسک در فارکس : راهنمای تریدرها

🛡️ راهنمای جامع مدیریت ریسک و سرمایه در بازارهای مالی و فارکس

📚 🚧 ریسک و مدیریت سرمایه‌گذاری: راهنمای جامع برای کاهش خطرات و افزایش بازده

سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مثل فارکس، ریسک‌های مختلفی به همراه دارد و کنترل ریسک و مدیریت سرمایه گذاری یکی از مهارت‌های ضروری برای موفقیت در این بازارها به حساب می‌آید. برای مدیریت ریسک‌های موجود در بازارهای مالی، روش‌ها و استراتژی‌های مختلفی وجود دارد و هر تریدری که بخواهد به سود پایدار برسد، باید با این روش‌ها و همچنین هشدارهای رسمی نهادهای نظارتی آشنا باشد و آنها را در معاملات خود به کار ببندد. در این مقاله به بررسی اصول ریسک و مدیریت سرمایه گذاری در بازارهای مالی می‌پردازیم، با انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری آشنا می‌شویم و استراتژی‌های مقابله با آنها را یاد می‌گیریم. اگر دوست دارید بیشتر با مدیریت ریسک در بازارهای مالی آشنا شوید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

👉 📈 ارتباط بین ریسک و بازده

ریسک و بازده دو مفهوم در هم تنیده هستند و ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. هرچه ریسک یک سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، سرمایه‌گذاران انتظار دارند سود بیشتری کسب کنند و این موضوع، یکی از اصول بنیادین علم اقتصاد به حساب می‌آید. سود و بازده سرمایه‌گذاری زمانی بیشتر می‌شود که سرمایه‌گذاران ضررهای احتمالی بیشتری را بپذیرند. به عبارت دیگر، هرچه عدم قطعیت بیشتری وجود داشته باشد و احتمال ضررده شدن سرمایه‌گذاری افزایش پیدا کند، بازده بالقوه آن نیز بیشتر خواهد بود.

«قانون شماره ۱: هرگز پول از دست ندهید. قانون شماره ۲: هرگز قانون شماره ۱ را فراموش نکنید.»

منبع: Warren Buffett

در واقع بازدهی و سود بالاتر، پاداشی است که بابت تحمل عدم قطعیت و آمادگی برای پذیرش ضررهای سنگین به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود. به همین دلیل در سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسکی مثل سود سپرده بانکی یا خرید اوراق قرضه و غیره که احتمال ضرر نزدیک به صفر است، سود قابل توجهی به سرمایه‌گذاران تعلق نمی‌گیرد، اما ترید در بازارهایی مثل فارکس و کریپتو به دلیل ریسک بالا، می‌تواند تا چندین برابر بازدهی داشته باشد.

👉 ⚖️ ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک

در یک دسته‌بندی کلی، ریسک‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی را می‌توان به دو دسته تقسیم‌بندی کرد:

🌍 ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک در واقع همان ریسک ذاتی بازار است که کل بازارهای مالی یا بخش عمده‌ای از آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عواملی که باعث ایجاد ریسک سیستماتیک می‌شوند خارج از کنترل یک شرکت یا صنعت خاص هستند و سرمایه‌گذاران و تریدرها نیز توانایی کنترل آن را ندارند. البته سرمایه‌گذاران می‌توانند با ایجاد یک سبد متنوع از جفت ارزها و دارایی‌های مختلف، این ریسک را کمی کاهش دهند، اما نمی‌توانند آن را به صفر برسانند.

🔧 ریسک غیر سیستماتیک

ریسک غیرسیستماتیک که به آن ریسک خاص یا ریسک قابل تنوع‌بخشی نیز می‌گویند، ریسکی است که گروه خاصی از دارایی‌ها، یک شرکت و یا یک صنعت خاص را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بر خلاف ریسک سیستماتیک که امکان کاهش آن وجود ندارد، ریسک غیرسیستماتیک را می‌توان با تنوع بخشیدن به سبد دارایی‌ها کاهش داد یا حتی در موارد خاصی به صفر رساند.

👉 💡 آشنایی با انواع ریسک‌های مالی

در بازارهای مالی، ریسک‌های مختلفی وجود دارد که هر یک از آنها می‌توانند به نحوی روی عملکرد سرمایه‌گذاران تأثیر داشته باشند. آشنایی با این ریسک‌ها برای داشتن یک سرمایه‌گذاری موفق در بازارهای مالی ضروری است و به افراد کمک می‌کند که برای مقابله با آنها آماده باشند.

مهم‌ترین ریسک‌های مالی موجود در بازارها و دارایی‌های مختلف عبارتند از:

📉 ریسک بازار (Market Risk)

این ریسک مربوط به عواملی است که روی عملکرد کلی بازارهای مالی تأثیر می‌گذارند. عواملی مثل رکود اقتصادی، رویدادهای سیاسی، بلایای طبیعی، تغییرات نرخ بهره و سنتیمنت بازار (Market Sentiment) در این دسته قرار می‌گیرند. ریسک بازار در واقع همان ریسک سیستماتیک است، چون روی تمامی سرمایه‌گذاری‌ها تأثیر می‌گذارد و نمی‌توان با تنوع بخشیدن به سبد دارایی‌ها آن را از بین برد.

ریسک بازار می‌تواند به زیرشاخه‌های متعددی تقسیم شود:

• ✔️ ریسک سهام (Equity Risk): ریسک ناشی از نوسان قیمت سهام شرکت‌ها
• ✔️ ریسک نرخ ارز (Currency Risk): ریسک ناشی از تغییر در ارزش پول کشورها که می‌تواند بر بازده سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی تأثیر بگذارد
• ✔️ ریسک کالا (Commodity Risk): ریسک نوسان‌های قیمت مواد اولیه‌ای مثل نفت، طلا یا محصولات کشاورزی

💵 ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk)

این ریسک، مربوط به کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها، به ویژه اوراق قرضه و سایر اوراق با درآمد ثابت است که در نتیجهٔ تغییرات نرخ بهره ایجاد می‌شود. هنگامی که نرخ بهره افزایش می‌یابد، معمولاً قیمت اوراق قرضه موجود کاهش پیدا می‌کند، چون سرمایه‌گذاران می‌توانند اوراق جدید با نرخ بهره بالاتر را خریداری کنند. اوراق قرضه‌ای که سررسید طولانی‌تری دارند، معمولاً نسبت به ریسک نرخ بهره حساس‌تر هستند. ریسک نرخ بهره بیشتر روی سرمایه‌گذاری‌هایی مثل اوراق قرضه اثر می‌گذارد، چون سود این نوع دارایی‌ها از قبل مشخص شده و تغییر نرخ بهره روی ارزش آن‌ها تأثیر مستقیم دارد.

مهم‌ترین عوامل مؤثر بر ریسک نرخ بهره عبارتند از:

• ✔️ مدت زمان سررسید اوراق: هر چه مدت زمان تا سررسید اوراق بیشتر باشد، حساسیت آن به تغییرات نرخ بهره هم بیشتر است.
• ✔️ نرخ سود اوراق: اوراقی که سود کمتری دارند، بیشتر تحت تأثیر تغییرات نرخ بهره قرار می‌گیرند.

⚡ ریسک تورم

ریسک تورم (Inflation Risk) به خطر کاهش قدرت خرید واقعی بازده سرمایه‌گذاری به دلیل افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در اقتصاد اشاره دارد. وقتی نرخ تورم بالاتر از نرخ بازده اسمی سرمایه‌گذاری باشد، بازده واقعی سرمایه‌گذار منفی می‌شود؛ یعنی سرمایه‌گذار با وجود دریافت سود، مقدار کمتری کالا یا خدمات می‌تواند با آن پول خریداری کند.

این ریسک برای افراد با درآمد ثابت، بازنشستگان، و کسانی که به درآمد سرمایه‌گذاری‌هایشان وابسته هستند بسیار مهم است. همچنین سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت نیز بیشتر تحت تأثیر این ریسک قرار می‌گیرند، چرا که تورم در بلندمدت می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر ارزش واقعی سرمایه داشته باشد.

برای درک بهتر این موضوع، فرض کنید بازده سرمایه‌گذاری شما ۶ درصد، اما نرخ تورم ۷ درصد است. در این حالت، بازده واقعی شما منفی ۱ درصد خواهد بود. چنین شرایطی ممکن است باعث کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های کم‌بازده و افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به دارایی‌های پوشش‌دهنده تورم (مثل طلا یا املاک) شود.

⚠️ ریسک اعتباری یا نکول (Credit or Default Risk)

ریسک اعتباری زمانی رخ می‌دهد که صادرکننده یک ابزار بدهی مثل اوراق قرضه، نتواند تعهدات مالی خود مثل پرداخت اصل پول یا سود آن را به موقع انجام دهد. این ریسک به‌ویژه برای اوراق قرضه شرکتی یا وام‌های اعطایی به افراد یا شرکت‌ها وجود دارد و معمولاً با تحلیل توان مالی و اعتباری صادرکننده قابل ارزیابی است.

شرکت‌هایی که از نظر مالی ضعیف هستند یا بدهی زیادی دارند، معمولاً ریسک اعتباری بالاتری دارند. به همین دلیل، برای جبران این ریسک، نرخ سود پرداختی آن‌ها معمولاً بالاتر است. اوراق قرضه دولتی معمولاً ریسک اعتباری کمتری دارند، اما در کشورهایی با مشکلات اقتصادی یا سیاسی، حتی دولت‌ها نیز ممکن است با ریسک نکول مواجه شوند.

ریسک اعتباری در دسته ریسک‌های غیرسیستماتیک طبقه‌بندی می‌شود، یعنی با تنوع بخشیدن به سبد معاملات می‌توان آن را کاهش داد. با این حال برای کنترل این ریسک معمولاً از ابزارهایی مثل رتبه‌بندی اعتباری، بیمه نکول (CDS) و تحلیل مالی دقیق استفاده می‌شود.

💰 ریسک نقدینگی

ریسک نقدینگی (Liquidity Risk) به شرایطی اشاره دارد که در آن یک دارایی نتواند به‌سرعت و بدون کاهش قابل‌توجه قیمت، در بازار به فروش برسد. این نوع ریسک معمولاً در دارایی‌هایی مثل املاک، آثار هنری یا سهام شرکت‌های کوچک که حجم معاملات پایینی دارند، بیشتر دیده می‌شود.

در صورت نیاز فوری به پول نقد، سرمایه‌گذار ممکن است مجبور شود دارایی را با تخفیف قابل‌توجهی به فروش برساند، در نتیجه، سرمایه‌گذاری او به ضرر ختم می‌شود. بر خلاف بازارهای بسیار نقدشونده مانند بازار فارکس یا اوراق خزانه دولتی، دارایی‌های کم‌معامله به‌راحتی قابل تبدیل به پول نقد نیستند.

این ریسک نیز مثل ریسک اعتباری، غیرسیستماتیک محسوب می‌شود و با انتخاب دارایی‌های با نقدشوندگی بالا و گنجاندن انواع دارایی‌ها در پرتفوی می‌توان آن را تا حد خوبی مدیریت کرد.

🧩 سایر ریسک‌ها

• ✔️ ریسک سرمایه‌گذاری مجدد (Reinvestment Risk): این ریسک بیشتر در سرمایه‌گذاری‌های با درآمد ثابت وجود دارد و به این معناست که درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری (مثلاً کوپن اوراق قرضه) ممکن است در آینده با نرخ بازده پایین‌تری دوباره سرمایه‌گذاری شود. این مسئله باعث کاهش بازده نهایی سرمایه‌گذار می‌شود، به‌ویژه زمانی که نرخ بهره به‌طور کلی در حال کاهش است.
• ✔️ ریسک کشور (Country Risk): ریسک کشور شامل خطراتی است که از سرمایه‌گذاری در کشور خاصی ناشی می‌شود و می‌تواند به دلایلی مثل بی‌ثباتی سیاسی، رکود اقتصادی، تغییر نرخ ارز یا سیاست‌های دولتی ناپایدار بروز کند. این ریسک برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی یا اوراق قرضه بین‌المللی اهمیت بالایی دارد.
• ✔️ ریسک قانونی و نظارتی (Legal and Regulatory Risk): این ریسک ناشی از تغییرات در قوانین و مقررات یا مشکلات حقوقی است که می‌تواند به عملیات یک شرکت یا بازدهی سرمایه‌گذاری آسیب بزند. برای مثال، تغییر در قوانین مالیاتی، محدودیت‌های جدید در فعالیت شرکت‌ها، یا تحریم‌های بین‌المللی می‌تواند موجب کاهش ارزش دارایی‌ها شود.

👉 📏 نحوه ارزیابی و اندازه‌گیری ریسک سرمایه‌گذاری

ارزیابی ریسک یک فرآیند سیستماتیک است که به شرکت‌ها، دولت‌ها و سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد احتمال وقوع یک رویداد نامطلوب و تأثیر منفی بالقوه آن بر یک کسب و کار، اقتصاد، پروژه یا سرمایه‌گذاری را برآورد کنند. به زبان ساده‌تر، در ارزیابی ریسک بررسی می‌کنیم که در صورت وقوع یک اتفاق نامطلوب مثل ضرر کردن در یک معامله، چه میزان آسیب به ما وارد می‌شود.

هدف از ارزیابی ریسک، فراهم کردن مبنا و معیاری برای تصمیم‌گیری آگاهانه است. در فرآیند ارزیابی ریسک و مدیریت سرمایه گذاری، از داده‌های گذشته برای پیش‌بینی اتفاقات آینده و پیامدهای آنها استفاده می‌شود.

🧮 روش‌های کمی اندازه‌گیری ریسک

روش‌های کمی از مدل‌های ریاضی و شبیه‌سازی‌های مختلف برای اندازه‌گیری ریسک به صورت عددی استفاده می‌کنند. این روش‌ها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا ریسک را به صورت عینی‌تری اندازه‌گیری و مقایسه کنند.

مهم‌ترین روش‌های کمی اندازه‌گیری ریسک سرمایه گذاری عبارتند از:

• ☑️ انحراف معیار (Standard Deviation)انحراف معیار یک شاخص آماری متداول برای اندازه‌گیری پراکندگی یا نوسان‌های بازده یک سرمایه‌گذاری حول میانگین بازده آن است. انحراف معیار بالاتر نشان‌دهنده نوسان بیشتر و در نتیجه ریسک بالاتر است. به عبارت دیگر، اگر قیمت‌ها به طور قابل توجهی به سمت بالا یا پایین نوسان کنند، انحراف معیار نیز بالاتر خواهد بود. در توزیع نرمال، تقریباً ۶۸ درصد از مقادیر در فاصله یک انحراف معیار از میانگین و ۹۵ درصد در فاصله دو انحراف معیار از میانگین قرار می‌گیرند. این معیار به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا میزان تغییرات ارزش دارایی را در طول یک بازه زمانی مشخص اندازه‌گیری کنند.
• ☑️ ضریب بتا (Beta Coefficient)ضریب بتا، نوسان‌پذیری (ریسک سیستماتیک) یک دارایی یا سبدی از دارایی‌ها را در مقایسه با کل بازار اندازه‌گیری می‌کند. بتای بازار برابر با ۱ در نظر گرفته می‌شود. بتای بزرگتر از ۱ نشان می‌دهد که دارایی یا سبد دارایی‌ها نوسان‌پذیرتر از بازار است، در حالی که بتای کمتر از ۱ نشان‌دهنده نوسان‌پذیری کمتر نسبت به بازار است. ضریب بتا با تقسیم کوواریانس بازده دارایی و بازده بازار بر واریانس بازده بازار محاسبه می‌شود و در مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM)، برای تعیین بازده مورد انتظار یک دارایی نسبت به ریسک آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• ☑️ ارزش در معرض خطر (VaR)این معیار، حداکثر ضرر بالقوه‌ای را که یک سبد سرمایه‌گذاری ممکن است در یک دوره زمانی مشخص و با سطح اطمینان معین متحمل شود، برآورد می‌کند. به زبان ساده‌تری، این شاخص مالی مشخص می‌کند که اگر اوضاع بازار خراب شود، در یک بازه زمانی خاص حداکثر چقدر ضرر می‌کنیم و احتمال متحمل شدن این ضرر چند درصد است. بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مدیران مالی از این معیار برای کنترل ریسک استفاده می‌کنند، اما باید توجه داشت که VaR رویدادهای نادر یا بسیار شدید مثل بحران‌های مالی را به‌خوبی پیش‌بینی نمی‌کند و نسبت به نقدینگی و ریسک همبستگی نیز حساس است.
• ☑️ ارزش در معرض خطر شرطی (CVaR)این معیار که با عنوان میانگین ضرر در شرایط بحرانی نیز شناخته می‌شود، مشخص می‌کند که اگر ضرر از آستانه VaR فراتر برود، میانگین آن چقدر خواهد بود. در محاسبات CVaR بدترین سناریوها را نیز در نظر می‌گیرند و به همین دلیل برای تحلیل ریسک‌های شدید و طراحی سبدهای سرمایه‌گذاری امن‌تر کاربرد زیادی دارد. برخلاف VaR که گاهی ممکن است تاثیر تنوع در دارایی‌ها را نادیده بگیرد، CVaR از نظر ریاضی انعطاف‌پذیرتر و قابل اعتمادتر است.

📏 ارزیابی میزان تحمل و ظرفیت ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران

میزان ریسک قابل تحمل برای هر سرمایه‌گذار متفاوت است و نمی‌توان یک میزان ریسک استاندارد را برای تمام افراد تعیین کرد. هر فرد باید با میزان ریسک‌پذیری و ویژگی‌های شخصیتی خود آشنا باشد و بر همین اساس، استراتژی‌های کنترل ریسک و مدیریت سرمایه گذاری را تنظیم کند.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید، تفاوت بین تحمل ریسک و ظرفیت ریسک‌پذیری است:

• ✔️ تحمل ریسک (Risk Tolerance): به تمایل روانی سرمایه‌گذار برای پذیرش ریسک و تحمل ضررهای احتمالی اشاره دارد و بیشتر روی جنبهٔ کیفی و احساسی آن متمرکز است. فردی با تحمل ریسک پایین، حتی اگر از نظر مالی توانایی پذیرش ضرر را داشته باشد، ممکن است در مواجهه با نوسان‌های بازار دچار استرس شود و تصمیمات عجولانه‌ای بگیرد.
• ✔️ ظرفیت ریسک‌پذیری (Risk Capacity): به توانایی مالی سرمایه‌گذار برای تحمل ضررهای سرمایه‌گذاری بدون به خطر افتادن اهداف مالی اساسی او (مانند هزینه‌های زندگی یا بازنشستگی) اشاره دارد. عواملی مثل سن، افق زمانی سرمایه‌گذاری، اندازه پرتفوی، درآمد و تعهدات مالی بر ظرفیت ریسک‌پذیری تأثیر می‌گذارند.

تمایز بین تحمل و ظرفیت ریسک بسیار مهم است. یک سرمایه‌گذار جوان با درآمد کم ممکن است تحمل ریسک بالایی داشته باشد و برای رسیدن به بازدهی بیشتر، ریسک بیشتری را متحمل شود، اما ظرفیت ریسک‌پذیری او پایین باشد. در مقابل، یک فرد مسن و ثروتمند ممکن است ظرفیت ریسک‌پذیری بالایی داشته باشد اما به دلیل نزدیکی به بازنشستگی و تمایل به حفظ سرمایه، تحمل ریسک پایینی از خود نشان دهد.

👉 🛠️ استراتژی‌های مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری

بسته به اینکه در چه بازاری و با چه شرایطی سرمایه‌گذاری را انجام دهید، استراتژی‌های مدیریت ریسک مناسب شما نیز متفاوت خواهد بود. ممکن است اجرای بعضی استراتژی‌ها در تمام بازارها امکان‌پذیر نباشد و اثربخشی خود را از دست بدهد. از طرفی، بعضی استراتژی‌ها مثل تنظیم حد ضرر برای معاملات صرفاً مختص یک بازار و یک سبک معاملاتی خاص نیستند و تمام سرمایه‌گذاران و تریدرها باید از آنها در سرمایه‌گذاری‌های خود استفاده کنند.

مهم‌ترین استراتژی‌های کنترل ریسک و مدیریت سرمایه گذاری عبارتند از:

✅ استفاده از حد ضرر و حد سود

حد ضرر یا استاپ لاس (Stop Loss) و حد سود (Take Profit) دو مورد از مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین ابزارها برای مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری هستند که علاوه بر محدود کردن ضررهای احتمالی، امکان تثبیت سود را فراهم می‌کنند.

• ✔️ حد ضرر: استاپ لاس یا حد ضرر، دستوری است که تریدرها و سرمایه‌گذاران در پلتفرم معاملاتی خود ثبت می‌کنند تا در صورت رسیدن قیمت دارایی به یک سطح مشخص، معامله به صورت خودکار در ضرر بسته شود. هدف اصلی این دستور، محدود نگه داشتن ضرر بالقوه سرمایه‌گذاران است و اجازه نمی‌دهد که کل سرمایه افراد در معرض خطر قرار گیرد.
• ✔️ حد سود: تیک پرافیت یا حد سود، دستوری برای بستن خودکار معامله در سود است. قرار دادن حد سود به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا سود معاملات خود را تثبیت کنند و در صورت برگشتن بازار، سود کسب‌شده را از دست ندهند. علاوه بر این، قرار دادن حد سود اجازه نمی‌دهد که افراد به طمع کسب سود بیشتر، دست به اقدامات احساسی بزنند.

✅ تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری

متنوع‌سازی (Diversification) و تنوع بخشیدن به پرتفوی یکی از اصول بنیادین مدیریت ریسک است. در این استراتژی، سرمایه‌گذاران به جای اختصاص دادن کل سرمایه به یک دارایی خاص، روی دسته‌های مختلفی از دارایی‌ها مثل سهام، ارز، کریپتو، املاک و غیره سرمایه‌گذاری می‌کنند. هدف اصلی متنوع‌سازی، کاهش ریسک غیرسیستماتیک یا خاص است و در صورتی که یکی از بازارها عملکرد خوبی از خود نشان ندهد، سود حاصل از مابقی بازارها آن را جبران می‌کند.

📍 نکته مهم در متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری، توجه به همبستگی (Correlation) دارایی‌های مختلف است. سبدی برای سرمایه‌گذاری مناسب است که دارایی‌های موجود در آن کمترین همبستگی را نسبت به هم داشته باشند، یعنی قیمت آنها مستقل از هم و یا در جهت مخالف یکدیگر حرکت کند.

✅ استراتژی پوشش ریسک

پوشش ریسک یا هجینگ (Hedging) یکی دیگر از استراتژی‌های ریسک است که برای محدود کردن یا جبران ضررهای بالقوه در یک سرمایه‌گذاری از آن استفاده می‌شود. در این استراتژی، سرمایه‌گذاران ابتدا در یک دارایی خاص سرمایه‌گذاری می‌کنند، سپس با باز کردن یک پوزیشن معاملاتی مخالف آن در یک دارایی دیگر، ریسک احتمالی سرمایه‌گذرای خود را پوشش می‌دهند. این استراتژی بیشتر در بازارهای مشتقه (Derivatives) مثل قراردادهای اختیار معامله یا آپشن (Options) و قراردادهای آتی (Futures) کاربرد دارد.

📍 البته هج کردن و پوشش ریسک ممکن است برای تمام سرمایه‌گذاران مناسب نباشد و باعث تشدید ضررهای احتمالی شود. این استراتژی معمولاً در نهادهای مالی بزرگ و شرکت‌های سرمایه‌گذاری به کار گرفته می‌شود و برای پوشش ریسک در برابر نوسان‌های غیرمنتظره بازار کاربرد دارد. علاوه بر این، ممکن است استفاده از آن در پراپ تریدینگ ممنوع یا محدود باشد و موجب نقض قوانین بعضی پراپ فرم‌ها شود.

✅ میانگین‌گیری هزینه دلاری (DCA)

استراتژی میانگین هزینه دلاری (Dollar-Cost Averaging یا به اختصار DCA) یکی از استراتژی‌های ساده برای مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری است که در آن، افراد به جای سرمایه‌گذاری یکجای کل پول خود، آن را به بخش‌های مساوی تقسیم می‌کنند. سپس در فواصل زمانی منظم و بدون در نظر گرفتن قیمت لحظه‌ای یک دارایی، روی آن سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند. هدف اصلی این استراتژی، کاهش میانگین هزینه خرید هر واحد از دارایی در طول زمان و کاهش تأثیر نوسان‌های بازار بر سبد سرمایه‌گذاری است.

📍 استفاده از استراتژی DCA باعث می‌شود که ریسک خرید یک دارایی در سقف قیمتی به حداقل برسد و خریدها در قیمت‌های متنوعی انجام شود. علاوه بر این، به دلیل مشخص بودن برنامه و زمانبندی سرمایه‌گذاری‌ها، ریسک تصمیمات احساسی و خریدهای هیجانی در افراد به حداقل می‌رسد. البته DCA بیشتر برای بازاری مناسب است که روند نزولی دارد، اما احتمال می‌رود که بعد از اتمام این روند، یک روند صعودی قوی در آن آغاز شود. اگر عکس این حالت اجرا شود، DCA نه تنها به مدیریت ریسک کمک نمی‌کند، بلکه احتمال ضرر را نیز افزایش می‌دهد.

👉 🧠 اهمیت روانشناسی در کنترل ریسک

سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی و تصمیمات مرتبط با آن همیشه بر اساس تحلیل‌های منطقی و داده‌های مالی انجام نمی‌شود. بسیاری از این تصمیمات، تحت تأثیر عوامل روانشناختی و احساسات انسانی گرفته می‌شوند و پایه و اساس منطقی ندارند. درک این عوامل روانشناختی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا کیفیت تصمیمات خود را بالاتر ببرند، ریسک معاملات خود را کنترل کنند و شانس بیشتری برای موفقیت داشته باشند.

مهم‌ترین احساسات و سوگیری‌های ذهنی که روی سرمایه‌گذاری تأثیر دارند عبارتند از:

• 🔴 ترس و اجتناب از ضرر: ترس از ضرر و تلاش برای اجتناب از آن باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران خیلی زود از معامله خارج شوند یا به‌طور کلی از پذیرش ریسک اجتناب کنند. در این حالت، سرمایه‌گذاران از ترس اینکه معامله آنها وارد ضرر شود، پتانسیل رشد آن را نادیده می‌گیرند و به صورت هیجانی اقدام به فروش می‌کنند.
• 🔴 طمع کسب سود بیشتر: طمع کردن برای سود بیشتر باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران بیش از حد در یک معامله باقی بمانند و از فروش به‌موقع خودداری کنند. علاوه بر این، باعث می‌شود که در پایان یک روند صعودی وارد معامله شوند یا حجم معاملات خود را به طمع افزایش سود، بیش از حد بالا ببرند.
• 🔴 فومو (FOMO): فومو یا ترس از جا ماندن، یکی از احساسات مخربی است که باعث می‌شود افراد بدون تحلیل کافی و صرفاً به خاطر جا نماندن از یک روند، وارد معامله شوند یا دارایی خود را بفروشند. کنترل نکردن فومو باعث افزایش تصمیمات احساسی و انجام معاملات هیجانی می‌شود که نتیجه آن چیزی جز ضرر نخواهد بود.
• 🔴 اعتماد به نفس کاذب (Overconfidence): اگر سرمایه‌گذاران بیش از حد به تحلیل و تصمیمات خود اطمینان داشته باشند، ممکن است با ریسک بیشتری وارد یک معامله شوند و تمایل کمتری به تغییر استراتژی و تصمیمات خود داشته باشند.
• 🔴 سوگیری تایید (Confirmation Bias): بسیاری از افراد فقط به دنبال اطلاعات و تحلیل‌هایی می‌گردند که با فرضیات و باورهای آنها همخوانی داشته باشد. بنابراین احتمال اینکه اطلاعات خاصی را نادیده بگیرند و بدون دیدن شرایط واقعی بازار اقدام به معامله کنند افزایش پیدا می‌کند.

👉 📝 جمع‌بندی (بخش اول)

ریسک بخش جدایی‌ناپذیر سرمایه‌گذاری و فعالیت در بازارهای مالی است و نمی‌توان تمامی ریسک‌های بازار را به صفر رساند، اما با کنترل ریسک و مدیریت سرمایه گذاری می‌توان بسیاری از ریسک‌ها را به حداقل رساند یا آنها را از بین برد. شناخت انواع ریسک‌های موجود در بازار و تأثیر آنها بر سرمایه‌گذاران، تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری، شناخت احساسات و سوگیری‌های رفتاری مخرب در سرمایه‌گذاران و برنامه‌ریزی دقیق برای سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک آن از جمله مواردی هستند که می‌توانند به کاهش ریسک‌های موجود در بازار کمک کنند و شانس موفقیت شما را بالاتر ببرند.

📚 مدیریت سرمایه و ریسک در فارکس

مدیریت سرمایه و ریسک یکی از اصول پایه‌ای موفقیت در بازار فارکس و پراپ تریدینگ است و توجه نکردن به آن می‌تواند ضررهای مالی زیادی را به همراه داشته باشد. بدون مدیریت سرمایه حتی بهترین استراتژی معاملاتی فارکس نیز نمی‌تواند سود بلندمدتی را نصیب شما کند و احتمال از دست رفتن سرمایه شما بسیار زیاد خواهد بود.نحوه مدیریت سرمایه و ریسک در هنگام ترید کردن یکی از وجوه اصلی تمایز بین تریدرهای تازه‌کار و حرفه‌ای محسوب می‌شود و مرز بین موفقیت و شکست را تعیین می‌کند. در این مقاله به بررسی مبحث مدیریت سرمایه و ریسک در فارکس می‌پردازیم و با روش‌های مختلف مدیریت سرمایه آشنا می‌شویم. پیشنهاد می‌کنیم تا پایان مطلب با ما همراه باشید.

👉 مدیریت سرمایه چیست؟

مدیریت سرمایه (Money Management) در ترید ارتباط تنگاتنگی مفهوم مدیریت ریسک (Risk Management) دارد و شامل اصول و تکنیک‌هایی برای مدیریت کردن حجم معاملات، کنترل ریسک و جلوگیری از ضررهای زیاد است. به زبان ساده‌تر، مدیریت سرمایه یعنی حجم هر معامله خود را طوری تعیین کنید که در صورت فعال شدن حد ضرر، کل دارایی شما یا بخش اعظم آن در یک ترید از دست نرود. هدف از مدیریت سرمایه این است که با کم‌ترین ریسک بتوانید سرمایه خود را رشد دهید و در بلندمدت به یک سود پایدار و مستمر در فارکس و پراپ تریدینگ برسید.

📚 مراحل تدوین استراتژی مدیریت سرمایه و کنترل ریسک در فارکس

نوشتن یک برنامه مدیریت سرمایه و مدیریت ریسک برای پراپ تریدینگ یا فارکس کار پیچیده‌ای نیست، اما بسیاری از تریدرهای مبتدی در انجام آن اهمال‌کاری می‌کنند و سرمایه خود را در معرض ریسک زیادی قرار می‌دهند. برای نوشتن یک استراتژی مدیریت سرمایه باید سه مرحله کلی را انجام دهید:

👉 ۱. میزان تحمل ریسک خود را مشخص کنید

در اولین قدم باید مشخص کنید که تحمل ریسک (Risk Tolerance) شما چقدر است. به عبارت دیگر باید تصمیم بگیرید که می‌خواهید در هر ترید روی چه مقدار از سرمایه خود ریسک کنید. این عدد باید به مقداری باشد که اگر آن را از دست بدهید، هیچ‌گونه ترسی نخواهید داشت و باعث از دست رفتن کل سرمایه شما نخواهد شد.

بسیاری از تریدرها برای تعیین تحمل ریسک خود صرفاً از درصد استفاده می‌کنند، اما روش بهتر این است که علاوه بر درصد، مقدار دلاری آن را نیز مشخص کنید. برای مثال اگر میزان تحمل ریسک خود را ۲ درصد از سرمایه تعیین کنید، شاید از نظر منطقی درصد معقولی به نظر برسد اما ممکن است این ۲ درصد معادل ۲۰۰۰ دلار باشد و تحت فشار روانی بازار نتوانید این مقدار از ضرر را بپذیرید. علاوه بر این، اگر برای تأمین سرمایه ترید خود از پراپ فرم‌ها استفاده کنید، بعد از مدتی می‌توانید موجودی حساب خود را افزایش دهید و با این کار، معادل دلاری ریسک شما به شکل قابل توجهی تغییر خواهد کرد.

👉 ۲. برنامه معاملاتی خود را بنویسید و بر اساس آن ترید کنید

در مرحله بعد باید یک پلن یا برنامه معاملاتی (Trading Plan) بنویسید و مواردی مثل حد سود، حد ضرر، استراتژی خروج و غیره را در آن مشخص کنید. نکته مهم درباره پلن معاملاتی این است که بعد از نوشتن، باید کاملاً به آن پایبند بمانید و تحت هیچ شرایطی آن را تغییر ندهید.

تغییر مداوم برنامه معاملاتی علاوه بر این‌که اعتبار آن را زیر سؤال می‌برد، باعث می‌شود بیش‌تر تصمیمات خود را به‌صورت هیجانی و بر اساس احساسات لحظه‌ای بازار بگیرید. ترس از ضرر کردن و از دست دادن سرمایه به شما اجازه نمی‌دهد که منطقی فکر کنید، بنابراین باید با نوشتن برنامه معاملاتی از قبل برای مقابله با چنین شرایطی آماده باشید.

👉 ۳. آستانه درد خود را مشخص کنید

بعد از مشخص کردن میزان تحمل ریسک و نوشتن برنامه معاملاتی، باید آستانه درد خود را مشخص کنید. به عبارت دیگر باید مشخص کنید که توان تحمل چند ضرر پیاپی را دارید. حتی اگر تریدر باتجربه‌ای نیز باشید، ضررهای پیاپی باعث می‌شود به توانایی‌ها و تحلیل‌های خود شک کنید و استراتژی و برنامه معاملاتی خود را بدون منطق تغییر دهید. بنابراین باید مشخص کنید که بر اساس ریسک هر ترید، در مجموع تا چند ضرر پشت سر هم برای شما قابل تحمل است و روی توان قضاوت شما تأثیری نخواهد داشت.

با انجام این سه مرحله، می‌توانید یک برنامه مدیریت سرمایه و کنترل ریسک ساده و قابل فهم برای خودتان تهیه کنید که پایبند ماندن به آن به مراتب راحت‌تر از استراتژی‌های پیچیده یا آماده در اینترنت است. در ادامه با استراتژی‌ها و نکات بیش‌تری آشنا می‌شویم که به کمک آن‌ها می‌توانید برنامه بهتر و دقیق‌تری بنویسید.

📚روش‌های مدیریت سرمایه و ریسک در فارکس

تکنیک‌ها و استراتژی‌های زیادی برای مدیریت ریسک و سرمایه در بازار فارکس وجود دارد که باید بر حسب نیاز و شرایط خود یکی از آن‌ها را انتخاب کنید. هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و هیچ یک از آن‌ها کاملاً بی‌نقص نیستند. مهم‌ترین نکته این است که یکی از روش‌ها را انتخاب کنید و به آن پایبند بمانید. استمرار در پیاده‌سازی استراتژی مدیریت سرمایه و ریسک اهمیت بسیار زیادی دارد و به رشد پیوسته سرمایه شما کمک می‌کند.

مهم‌ترین استراتژی‌های مدیریت سرمایه در فارکس عبارتند از:

👉 روش درصد ثابت (Fixed Percentage)

روش درصد ثابت یک روش استاندارد برای تعیین اندازه پوزیشن‌های هر ترید است. در این استراتژی، مشخص می‌کنید که قرار است چند درصد از کل سرمایه خود را در هر ترید ریسک کنید. این درصد به ریسک‌پذیری و اهداف شما بستگی دارد، اما بسیاری از تریدرها ریسک بین ۱ تا ۳ درصد را مناسب می‌دانند. معمولاً هر قدر موجودی حساب معاملاتی شما بیش‌تر باشد باید درصد ریسک را کم‌تر در نظر بگیرید. مزیت روش ثابت درصدی در این است که برای تمام تریدهای خود وزن یکسانی در نظر می‌گیرید و رشد حساب شما روال یکنواخت و کم‌نوسانی خواهد داشت.

👉 روش نسبت ثابت (Fixed Ratio)

روش نسبت ثابت بر اساس میزان سودآوری تریدرها کار می‌کند. در این روش، تریدر باید مشخص کند که بعد از چه مقدار سود، اجازه افزایش پوزیشن خواهد داشت. به این مقدار در اصطلاح دلتا (Delta) می‌گویند. برای مثال اگر یک تریدر معامله خود را با یک لات شروع کند و مقدار دلتا را ۲۰۰۰ دلار در نظر بگیرد، بعد از هر ۲۰۰۰ دلار سود می‌تواند حجم پوزیشن را یک لات اضافه کند. به عبارت دیگر از سود معاملات خود برای افزایش حجم معاملات و کنترل ریسک استفاده می‌کند.

مزیت روش نسبت ثابت این است که تریدر فقط زمانی می‌تواند اندازه پوزیشن خود را افزایش دهد که واقعاً سود کسب کرده باشد. از طرفی، ایراد این روش این است که عدد دلتا برای همه یک مقدار مشخص ندارد و تریدرها باید بر اساس اهداف و شرایط شخصی خود آن را مشخص کنند. بنابراین بالا یا پایین بودن آن تأثیر قابل توجهی روی روند رشد سرمایه دارد و تریدرها برای تعیین آن باید تجربه کافی داشته باشند.

👉 روش کِلی (Kelly Criterion)

هدف از روش کِلی این است که با استفاده از سود معاملات قبلی، سود مرکب کل معاملات را به حداکثر برسانید. روش کِلی یک فرمول ریاضی دارد که از وین ریت (Winrate) و نسبت ریسک به ریوارد (Risk to Reward Ratio یا به طور خلاصه RRR) برای تعیین اندازه پوزیشن بهینه استفاده می‌کند.

فرمول کِلی به صورت زیر است:

اندازه پوزیشن = وین ریت – (۱ – وین ریت / نسبت ریسک به ریوارد)

برای مثال اگر وین ریت شما ۵۵ درصد و ریسک به ریوارد شما ۱.۵ باشد، اندازه پوزیشن پیشنهادی کِلی معادل ۲۵ درصد خواهد بود. پوزیشن‌های پیشنهادی کِلی معمولاً تأثیر ضررهای پیاپی را نادیده می‌گیرد، به همین دلیل معمولاً پیشنهاد می‌شود که کسری از این پوزیشن (مثلاً ۱/۱۰ آن) را برای انجام معاملات در نظر بگیرید. برای مثال اگر پوزیشن پیشنهادی کِلی ۲۵ درصد است، می‌توانید پوزیشن‌های خود را با ۱/۱۰ آن یعنی ۲.۵ درصد از سرمایه باز کنید.

👉روش مارتینگل (Martingale)

استراتژی مارتینگل یکی از استراتژی‌های بحث برانگیز در مدیریت سرمایه محسوب می‌شود و نظرات موافق و مخالف زیادی درباره آن وجود دارد. در این استراتژی تریدرها باید بعد از هر ضرر، حجم پوزیشن خود را دو برابر کنند، به این امید که با اولین ترید سودآور تمام ضررهای قبلی جبران شود و در نهایت معامله به سود برسد. روش مارتینگل در صورتی نتیجه‌بخش است که طی یک یا دو مرحله افزایش حجم، روند قیمت برگردد و معامله شما وارد سود شود.

یکی از ایرادهای اصلی روش مارتینگل این است که برای اجرای آن در چند مرحله، باید روی بخش زیادی از سرمایه خود ریسک کنید. وقتی حجم پوزیشن خود چند مرتبه دو برابر کنید، به نقطه‌ای می‌رسید که برای دو برابر کردن حجم باید روی کل حساب خود ریسک کنید. در چنین شرایطی، اگر قیمت به روند خود ادامه دهد، حساب شما مارجین کال (Margin Call) شده و کل سرمایه خود را از دست خواهید داد.

👉 روش آنتی مارتینگل (Anti-Martingale)

روش آنتی مارتینگل یا ضد مارتینگل سعی کرده است ریسک‌های روش مارتینگل عادی را برطرف کند. در این روش، تریدر به جای دو برابر کردن حجم پوزیشن بعد از هر ضرر باید همان مقدار ریسک همیشگی معاملات را حفظ کند. از طرف دیگر، در صورت داشتن چند معامله سودآور می‌تواند حجم معاملات خود را افزایش دهد و در معامله بعدی دو برابر مقدار قبلی ریسک کند.

مثلاً فرض کنید یک تریدر با حساب ۱۰ هزار دلاری شروع به ترید می‌کند و برای هر معامله ۱ درصد ریسک در نظر می‌گیرد. در اولین معامله به سود می‌رسد و ۲۰۰ دلار کسب می‌کند که موجودی حساب او را به ۱۰۲۰۰ دلار می‌رساند. در معامله بعدی، او می‌تواند ۲۰۰ دلار (یعنی ۱.۹۶ درصد از ۱۰۲۰۰ دلار) ریسک کند. اگر معامله دوم نیز موفق باشد و با ریسک به ریوارد ۱:۲ به سود برسد، ۴۰۰ دلار نصیب او خواهد شد و موجودی حساب به ۱۰۶۰۰ دلار می‌رسد. بنابراین در معامله بعدی می‌تواند ۶۰۰ دلار ریسک کند و درصد ریسک او به ۵.۷ درصد می‌رسد.

روش آنتی مارتینگل در زمانی که تریدرها چندین معامله سودآور داشته باشند نتیجه‌بخش است، اما به دلیل افزایش ریسک معاملات، یک معامله ضررده می‌تواند تمام سودهای قبلی را از بین ببرد. این موضوع باعث نوسان زیاد موجودی حساب می‌شود و بسیاری از تریدرها توانایی تحمل ضررهای بزرگ ناشی از آن را نخواهند داشت.

👉 نکات مهم در پیاده‌سازی استراتژی‌های مدیریت سرمایه

با گنجاندن استراتژی‌های مدیریت ریسک و سرمایه در برنامه معاملاتی، روال ترید کردن خود را از حالت قمارگونه خارج می‌کنید و معاملات شما نظم پیدا می‌کند. سخت‌ترین قسمت در پیاده‌سازی این استراتژی‌ها، اجرای مستمر و پایبندی دائمی به آن‌هاست.

نکات زیر به شما کمک می‌کند که راحت‌تر بتوانید روش‌های مدیریت سرمایه و ریسک معاملات فارکس را اجرا کنید:

• بیش از حد تحمل خود ریسک نکنید: ریسک بیش از حد یکی از عوامل اصلی احساسی شدن تریدرهاست و معاملات شما را به قمار تبدیل می‌کند. برای مدیریت سرمایه باید میزان ریسک قابل تحمل خود را مشخص کنید و تحت هر شرایطی به آن پایبند بمانید.
• حد ضرر قرار دهید: قرار دادن حد ضرر یا استاپ لاس ((Stop Loss)) یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید هنگام باز کردن ترید انجام دهید. بازار فارکس با نوسان‌های زیادی همراه است و باز کردن ترید بدون حد ضرر می‌تواند کل سرمایه شما را از بین ببرد.
• حد سود را جدی بگیرید: بسیاری از تریدرها تعیین حد سود (Take Profit یا TP) را جدی نمی‌گیرند. برای مدیریت ریسک صحیح باید حد سود معامله را بر اساس نسبت ریسک به ریوارد قابل انتظار خود قرار دهید تا معامله در زمان مناسب به‌صورت خودکار بسته شود.
• احساسات خود را کنترل کنید: روانشناسی ترید و کنترل احساسات نقش پررنگی در تصمیم‌گیری‌های شما دارد. احساسات مخرب خود را بشناسید و با کنترل آن‌ها، اجازه ندهید به استراتژی مدیریت سرمایه شما خدشه‌ای وارد شود.
• ژورنال بنویسید: نوشتن ژورنال معاملاتی (Trading Journal) و ثبت اطلاعات تریدها به شما کمک می‌کند که معاملات منظم‌تری داشته باشید، عملکرد گذشته خود را تحلیل کنید و از مؤثر بودن استراتژی‌های مدیریت سرمایه و ریسک خود مطلع شوید.
• اهداف واقع‌گرایانه‌ای داشته باشید: محاسبات مربوط به مدیریت سرمایه و ریسک را به‌صورت منطقی و واقع‌گرایانه انجام دهید. اگر اهداف و انتظارات شما از بازار با میزان سرمایه و سبک معاملاتی شما متناسب نباشد، باعث می‌شود اصول مدیریت ریسک را زیر پا بگذارید و احساسی عمل کنید.

👉 جمع‌بندی

مدیریت سرمایه و ریسک نقش بسیار مهمی در موفقیت تریدرها دارد و به هیچ عنوان نباید دست کم گرفته شود. اگر قصد دارید در چالش‌های پراپ تریدینگ یک پراپ فرم معتبر مثل سرمایه گذار برتر شرکت کنید، اصول مدیریت سرمایه و مدیریت ریسک را جدی بگیرید و بسیار دقیق به آن پایبند بمانید. مدیریت نکردن سرمایه در پراپ تریدینگ باعث می‌شود که به سرعت از دراداون و میزان ریسک مجاز عبور کنید و حساب خود را از دست بدهید. به خاطر داشته باشید که هدف اصلی پراپ تریدینگ، سودآوری پایدار و پیوسته در بلندمدت است و بدون مدیریت سرمایه و ریسک نمی‌توان به این هدف دست پیدا کرد.

👉 سؤالات متداول

    بهترین روش مدیریت سرمایه در ترید چیست؟
+

بهترین مدیریت سرمایه در ترید برای هر فرد متفاوت است و به اهداف، میزان تحمل ریسک و تجربه تریدرها بستگی دارد. توصیه می‌شود با روش‌های ساده مانند روش ثابت درصدی شروع کنید و به تدریج با کسب تجربه، روش‌های پیچیده‌تری را امتحان کنید.

    آیا مدیریت سرمایه تریدرهای مبتدی با تریدرهای حرفه‌ای متفاوت است؟
+

بله، تریدرهای حرفه‌ای ممکن است از روش‌های پیچیده‌تری مانند فرمول کِلی استفاده کنند، در حالی که تریدرهای مبتدی بهتر است با روش‌های ساده‌تری مانند روش ثابت درصدی شروع کنند و بعد از کسب تجربه به سراغ روش‌های پیشرفته‌تر بروند.

    چه زمانی باید استراتژی مدیریت سرمایه خود را تغییر دهم؟
+

اگر متوجه شدید که روش فعلی شما به طور مداوم منجر به ضرر می‌شود یا با اهداف و تحمل ریسک شما سازگار نیست، ممکن است زمان تغییر استراتژی فرا رسیده باشد. با تحلیل نتایج و بازبینی منظم استراتژی‌ها می‌توانید استراتژی مدیریت سرمایه خود را بهبود ببخشید و تغییرات لازم را در آن اعمال کنید.

    آیا می‌توانم از ترکیب چند روش مدیریت سرمایه استفاده کنم؟
+

بله، بسیاری از تریدرها از ترکیب چند روش استفاده می‌کنند تا ریسک‌ها را به شکل بهینه‌تری مدیریت کنند. برای مثال، می‌توانید از روش ثابت درصدی در کنار فرمول کِلی برای بهینه‌سازی حجم تریدهای خود استفاده کنید.

    چگونه می‌توانم به مدیریت سرمایه خود پایبند بمانم؟
+

ایجاد یک برنامه دقیق مدیریت سرمایه و پایبندی به آن بسیار مهم است. علاوه بر این می‌توانید از ابزارهایی که پلتفرم‌های معاملاتی در اختیارتان قرار می‌دهند برای مدیریت حجم و کنترل ریسک معاملات استفاده کنید. استفاده از این ابزارها به شما کمک می‌کند تا به استراتژی خود پایبند بمانید و از تصمیمات هیجانی بپرهیزید.

منابع مورد استفاده این مطلب

• goodreads.com
• investor.gov